ke

Bâa ngâ : kê, kë

Sängö

Palî

Lêpa tî palî
gündâ	otâ zo
ke	ake
\kɛ˩\	\a˩.kɛ˩\
pandölî
këngö
\kɛ˧.ŋ͡ɡɔ˧\

ke \kɛ˩\

1. ...
   • Me ë ke tî foro terê tî âzinyoon nî ngbanga tî sô asâra sï ngû tî lê tî zo ayeke yuru. — (Georgette Florence Koyt-Deballé, « Matânga » na Mbëtï tî dîko , Decibelproduction, 2017 → dîko mbëtï)
2. ...
   • Na yâ tî mbenî kötä sembë, mo ke bâa gï kîrîkiri töngasô âtomâte, âzinyoon, âlâi, âperesïi, âkugbë tî loriyëe na âmbenî ye ndê ndê sô mbi hînga ïrï nî pëpe me yê sô mbï hînga ayeke tö na kâsa tî niama tîtene anzere. — (Georgette Florence Koyt-Deballé, « Matânga » na Mbëtï tî dîko , Decibelproduction, 2017 → dîko mbëtï)

Âpendâsombere

• ke yângâ
• ke tî hînga
• ke tënë

Âgbïänngö-yângâ

 (1)

• Angelë: refuse (en)
• Farânzi: refuser (fr), protester (fr)
• Lingäla :kotélemela (ln), koboya (ln)
• Zâmani: sich weigern (de)

 (2)

• Angelë: dislike (en)
• Farânzi: ne pas aimer (fr)
• Zâmani: nicht mögen (de), ablehnen (de)

Âlïndïpa

• Karan, Elke, Kêtê bakarî tî Sängö: Farânzi, Angelëe na Yângâ tî Zâmani, 1st ed. , 1995 → dîko mbëtï
• Musanji Ngalasso-Mwatha, Bakarî Farânzi – Lingäla – Sängö , 2013, OIF/ELAN/Présence africaine

Yângâ tî Wallisien

Pandôo

ke \sêndagô ?\

1. papa

Palî

ke \sêndagô ?\

1. papa

Polïpa

ke \sêndagô ?\

1. mo
   • ʻe ke nofo ifea ?

Sëtëpande

ke \sêndagô ?\

1. tî tene, sï
   • ʻe tonu ke au alu ki MataʻUtu
   • ʻe feala ke ke fakamahino mai te ga’ohi ‘o te lafi ?
   • Pea ʻalu au leva o kole ki te puleʻaga ke vae tolu leva 'Utufua.