be

Bâa ngâ : bê, bè

Yângâ tî Sängö

Palî

Lêpa tî palî
gündâ	otâ zo
be	abe
\bɛ˩\	\a˩.bɛ˩\
pandölî
bëngö
\bɛ˧.ŋ͡ɡɔ˧\
pasûndâ
bengbä
\bɛ˩.ⁿɡ͡ba˧\

be \bɛ˩\

1. ... #FEC3AC #FEBFD2 #FF7FCF #ff8000 #ff6000 #ff4000 #E01010 #FF0000 #FF0040 #FF2000 #FD3F92 #C4698F #a04000 #850606
   • Na müngö pekô tî bibê tî “mändängö-yê na särängö-ngyâ” sô Comenius avulanga nî, ë yeke gi tî zîngo na be ti âmôlengê nî nzara tî särängö-kua na ngyâ, ngâ na ngyâ tî mändängö-yê. — (Mändängö-yê na särängö-ngyâ na Bêafrîka , siriri.org, 2017 → dîko mbëtï)
   • be tî mbï na döngö nî, mbï hûnda mbênî môlengê tî gue na mbï na ndo sô âla längö daä. — (Élisée Moehama, « Na Ködörö tî Âbaminga » na Gä, ë fono na yâ tî Bêafrîka , 1992 → dîko mbëtï)
   • Lo ngbâ masika-kôlï. Lo yo, na lo be kête. Lo ga, lo dutï na terê tî Mälä. — (Zo wa laâ ayo ahön mbâ tî lo, zo wa ? , Ministère de la Nouvelle Alliance → dîko mbëtï)
2. ...
3. ...
4. (Bangë) ...

Âpendâsombere

• bengbä
• be lê

Âgbïänngö-yângâ

 (1)

• Angelë: be red (en)
• Farânzi: être rouge (fr)
• Zâmani: rot sein (de)

 (2)

• Angelë: redden (en)
• Farânzi: rougir (fr)
• Zâmani: rot werden (de)

 (3)

• Angelë: ripen (en)
• Farânzi: mûrir (fr)
• Zâmani: reifen (de)

Âlïndïpa

• Karan, Elke, Kêtê bakarî tî Sängö: Farânzi, Angelëe na Yângâ tî Zâmani, 1st ed. , 1995 → dîko mbëtï
• Musanji Ngalasso-Mwatha, Bakarî Farânzi – Lingäla – Sängö , 2013, OIF/ELAN/Présence africaine