lê

Yângâ tî Sängö

Pandôo

Sêkûne	Sêmîngi
lê	âlê
\lɛ˥\	\a˥.lɛ˥\

lê \lɛ˥\

1. (Lêkëkë) ...
   • Âmaseka nî ahön kêtê na dawäa, asï na vaka tî âwakängö kugbë tî kâsa na ndö tî mêzä : ngâgö, koko, ngunzä, gôsâ, lümbü, gbudu, karakânzi, kugbë tî kawoya, kugbë tî bäbolo, kugbë tî langâ, kûlî, forôto li tî sosongo, ngâ na ngbongbôro lê tî ngâgö, kawoya, balakpa, na kükürü wala sîndo. — (Marcel Diki-Kidiri, « Kâpä tî galâ » na siriri.org, Mbëtï tî dîko , Decibelproduction, 2017 → dîko mbëtï)
   • Tî âmbênî lê tî këkë, töngana mângo, ndîma, zorânzi, lêngüngü, mangenge, wäsâ, kömbë, bâlêwâ, goyâvu, mbombi, a yeke wara nî gï na ngoi tî bëngö nî, tî âmbênî töngana papâi, ananäa, bulëe, ndûrûkpâ fondo, yongôro fondo, zo alîngbi tî wara nî na tângo kwê. — (Marcel Diki-Kidiri, « Kâpä tî galâ » na siriri.org, Mbëtï tî dîko , Decibelproduction, 2017 → dîko mbëtï)
2. (Lêkëkë) ...
3. (Lêkëkë) ...
4. (Sêndâ-saterê) ...
   • Mozoko sô âla yeke mä fadësô ayeke mbenî ôko tî âbyâ sô mbï yê mîngi : « Mo nön kâ gbe yäkä, mo bata lê nzë. Asinga Nzapä me. Lo leke zo, âzo anguru lo tô, tô, tô, tô. Wo tê mo bê mo... » — (Georgette Florence Koyt-Deballe, « Matânga » na siriri.org, Mbëtï tî dîko , Decibelproduction, 2017 → dîko mbëtï)
   • Mbï yeke wazïbä, lê tî mbï avûko awe. — (Marcel Diki-Kidiri, « Wazïbä » na siriri.org, Mbëtï tî dîko , Decibelproduction, 2017 → dîko mbëtï)
5. (Sêndâ-saterê) ...
6. ...
7. ...

Âpendâsombere

• yô lê
• be lê
• sûru lê
• zïngö-lê
• pïkängö-lê
• kängängö-lê
• pîka lê
• lü lê
• lê tî ngû
• buba lê
• zî lê
• lê yê
• ngûlê
• abe lê
• ndö tî lê
• bozö tî lê
• ngû tî lê
• küä tî lê
• pörö tî lê
• lê tî mângo
• lê tî wâ

Âgbïänngö-yângâ

 (1)

• Angelë: fruit (en)
• Farânzi: fruit (fr)
• Zâmani: Frucht (de)

 (2)

• Angelë: seed (en)
• Farânzi: graine (fr)
• Zâmani: Same (de)

 (3)

• Angelë: pit (en)
• Farânzi: noyau (fr)
• Zâmani: Kern (de)

 (4)

• Angelë: eye (en)
• Farânzi: œil (fr)
• Zâmani: Auge (de)

 (5)

• Angelë: face (en)
• Farânzi: visage (fr)
• Zâmani: Gesicht (de)

 (6)

• Angelë: surface (en)
• Farânzi: surface (fr), aspect (fr) (extérieur)
• Lingäla: loléngé (ln)
• Zâmani: Oberfläche (de)

 (7)

• Angelë: clump (en)
• Farânzi: grumeau (fr)
• Lingäla: gilimó (ln)
• Zâmani: Klumpen (de)

Âlïndïpa

• Karan, Elke, Kêtê bakarî tî Sängö: Farânzi, Angelëe na Yângâ tî Zâmani, 1st ed. , 1995 → dîko mbëtï
• Musanji Ngalasso-Mwatha, Bakarî Farânzi – Lingäla – Sängö , 2013, OIF/ELAN/Présence africaine